Τετάρτη 18 Νοεμβρίου 2009

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΦΕΣ και η εμπλοκή μου....

--"Παιδιά, έγινα 60 χρονών και ποτέ δεν πήγα διακοπές. Τώρα στο καινούργιο σπίτι στην Ασπροβάλτα, θέλω να κάτσω ένα μήνα. Μπορώ;"
--"Φυσικά μπορείς"
--"Ναι αλλά το καφενείο τι θα γίνει; Το αναλαμβάνετε εσείς;"
--"Το αναλαμβάνουμε, αλλά δεν ξέρουμε και πολλά"
--"Θα σας δείξω".
Αυτές οι κουβέντες έγιναν ένα καλοκαίρι πριν πολλά-πολλά χρόνια, με τον πατέρα ενός φίλου από την παρέα των πέντε. Είμασταν φοιτητές τότε, με τρελό χαβαλέ το καλοκαίρι.
Και έγινε. Ένας αναλαμβάνει τα χαρτιά και το τάβλι, άλλος τα αναψυκτικά, άλλος τις εφημερίδες και το τηλέφωνο, άλλος (εγώ) τον καφέ. "Ταμπής" δηλαδή αυτός που φτιάχνει τους καφέδες. Ο πέμπτος, ήταν ο γυιός του, στο ταμείο, εισπράξεις/πληρωμές.
Αμέσως σημειώσεις, το άναμα της "χόβολης", τα μπρίκια χάλκινα γανωμένα και μπρούντζινα, το ειδικό κουταλάκι, ο καφές, η ζάχαρη, το...ρεβύθι(;), τα φλυτζανάκια και, κυρίως, οι δοσολογίες και η ορολογία.
"Έναν πολλά βαρύ και όχι" παραγγέλνει κάποιος. Να μη ξέρουμε τι βάζουμε;
Η "χόβολη" δεν ήταν χόβολη, αλλά άμμος ψιλή, θερμαινόμενη σε ηλεκτρική πλάκα
(σύγχρονα πράγματα για εκείνη την εποχή). "Καβάντζα" υπήρχε και καμινέτο οινοπνεύματος, για την περίπτωση διακοπής ρεύματος.
Το "γεντέκι" ήταν και αυτό ηλεκτρικό, προσαρμοσμένο στη "χόβολη".
"Γεντέκι" είναι το δοχείο που περιέχει ζεστό το νερό και από μια βρυσούλα παίρνουμε στα μπρίκια.

Οι συμβουλές για την παρασκευή του τέλειου καφέ ξεκινούν από το μέγεθος του μπρικιού. Πρέπει να είναι ανάλογο με τους καφέδες που θα κάνουμε. Το νερό συνήθως είναι ζεστό από το βρυσάκι. Σε περίπτωση που θέλουμε να πετύχουμε παχύ καϊμάκι, βάζουμε κρύο.
Ο καφές και η ζάχαρη στις αναλογίες της παραγγελίας, βλέπε παρακάτω. Ανακατεύουμε μόνο στην αρχή, 3-4 γύρες. Βυθίζουμε μέχρι τη μέση το μπρίκι στην άμμο και περιμένουμε να φουσκώσει.
Σερβίρουμε αμέσως, μοιράζοντας στα φλυτζανάκια πρώτα το καϊμάκι και μετά συμπληρώνουμε με τον υπόλοιπο καφέ.
Τα μπρίκια, ο καφές και η ζάχαρη βρίσκονται δεξιά και τα φλυτζανάκια που περιμένουν, αριστερά. Δεν ξέρω γιατί, αλλά έτσι μου τα δείξανε. Είμαι και δεξιός (δεξιόχειρας εννοώ, μη πάει ο νους σας αλλού...).
Και τώρα το πιο σπουδαίο..... Οι Δοσολογίες και η Ορολογία ( απ'ότι θυμάμαι. Οι παρατηρήσεις θα ελέγχονται):

ΜΕ ΟΛΙΓΗ...(γνωστός και σαν ΝΑΙ ΚΑΙ ΟΧΙ)...Ο ΦΑΝΑΤΙΚΟΣ: 2 κουταλάκια καφέ, μισό κουτ. ζάχαρη σε χλιαρό νερό. Να ψηθεί όσο πιο αργά γίνεται.
ΜΕΤΡΙΟΣ...Ο ΚΛΑΣΙΚΟΣ: Δύο γεμάτα κουταλάκια καφέ και δύο κοφτά ζάχαρη. Νερό χλιαρό.
Για να γίνει ΜΕΤΡΙΟΣ ΒΡΑΣΤΟΣ (γνωστός και σαν "ΜΕΤΡΙΟΣ ΒΡΑΣΤΟΣ ΚΑΙ ΟΧΙ) τον φουσκώνουμε και τον ξαναφουσκώνουμε δεύτερη φορά και σερβίροντας σηκώνουμε το μπρίκι ψηλά για να κάνει φουσκάλες.
Αν κάποιος σας παραγγείλει "Μέτριο βραστό με 28φουσκάλες και μία μικρή", σπάστε του το κεφάλι.
Υπάρχει και ο ΜΕΤΡΙΟΣ ΒΑΡΥΣ... με τρεις κουτ. καφέ και δύο ζάχαρη.
ΒΑΡΥΓΛΥΚΟΣ με τρεις κουτ. καφέ και τέσσερις ζάχαρη, Ο ΜΕΡΑΚΛΙΔΙΚΟΣ.
ΠΟΛΛΑ ΒΑΡΥΣ ΚΑΙ ΟΧΙ...με τέσσερις κουταλιές καφέ και έξη ζάχαρη.
ΓΛΥΚΥΒΡΑΣΤΟΣ...με τρεις κουτ. καφέ και έξη ζάχαρη, αλλά με σερβίρισμα από ψηλά για να κάνει φουσκάλες.
ΠΟΛΛΑ ΒΑΡΥΣ ΓΛΥΚΟΣ ΣΕ ΜΙΣΟ...σαν τον Γλυκύβραστο, 3 καφέ/6 ζάχαρη, αλλά σε μισή ποσότητα νερού. Αυτός γίνεται πηχτός σαν γιαούρτι.
Και για το τέλος άφησα τον ΓΝΗΣΙΟ, τον
ΣΚΕΤΟΣ...(ο δικός μου) ...με τρεις κουταλιές καφέ, καθόλου ζάχαρη, κρύο νερό και φουσκώνοντας ανασηκώνουμε και ξανακατεβάζουμε το μπρίκι, σερβίροντας από ψηλά για να κάνει και φουσκάλες.....

Στο τέλος εκείνου του Αυγούστου, γύρισε ο πατέρας του φίλου και του παραδώσαμε την διαχείρηση.
Έβαλε όμως τις φωνές που ξωφλήσαμε τον Ερμείδη (προμηθευτής του καφέ) και μερικές μέρες αργότερα, τάβαλε με μένα, που δεν έβαζα ρεβύθι στους καφέδες και όλοι οι πελάτες ζητουσαν "εκείνο το νόστιμο καφέ που έφτιαχνε το παιδί".

Αυτές τις αναμνήσεις κατάφερε να τις ξυπνήσει η καλή φίλη Alice, από την Κύπρο και υπόσχομαι να της φτιάξω ότι καφέ θέλει, αν κάποτε συναντηθούμε. Ο κόσμος είναι πολύ μικρός....
Ευχαριστώ Αλίκη.........αφιερωμένο σε σένα και σε όλους όσοι πίνουν καφέ απ'τα χεράκια σου.
Στην υγειά σου...

ΥΓ: Το κουταλάκι του καφέ είναι μικρό, σαν αυτό που φέρνουν για ανακάτεμα του εσπρέσο και, επειδή δεν έχουμε "χόβολη" στα σπίτια μας, περίπου την ίδια δουλειά κάνει και το "γκαζάκι". Στο ηλεκτρικό μάτι, δεν λέει και πολλά.

19 σχόλια:

Ελιά Μαϊστρα είπε...

Σταύρο
Αυτή η ανάρτηση είναι ό,τι χρειαζόμουν..
Ας ελπίσουμε πως θα πιώ σωστό καφέ απ τα χεράκια μου γιατί μέχρι τώρα μόνο από μια δυό-γειτόνισσες τον απολάμβανα...ούτε από....καφενείο!!
Να είσαι καλά
Καλό σου βράδυ.

zeidoron dtsoukas είπε...

Καλησπέρα Σταύρο!Ολόκληρη διατριβή βλέπω για τον καφέ,ν' αλλάξουμε τη διαφήμιση που έλεγε "ο καθένας στο πόστο του κι ο Λουμίδης στους καφέδες"!!!Πολύ καλή και χρήσιμη ανάρτηση,έχει μυστικά τελικά ο καλός καφές.

Betty's Cuisine είπε...

Ο αγαπημένος μου καφές και τολμώ να πω πως τον πετυχαίνω πάντα - τουλάχιστον όπως αρέσει σε μένα και στον καλό μου...
πολύ διαφωτιστική η ανάρτηση, λίγο με τις ονομασίες πάντα μπερδευόμουν.
Καλό βράδυ...

logia είπε...

μμμμμμμμμμμ
ανυπομονώ
να έρθει το πρωί...
για ένα τέτοιο καφεδάκι...
καλό σου βράδυ

Thalassenia είπε...

Κανόνισε γιατί έτσι όπως τα λές, αν φύγω 6 το πρωί, 10 θα είμαι εκεί.
Ότι πρέπει για καφέ.

θα πάρω και τη logia μαζί.
Βάλε το μπρίκι.

Ευρύνοος είπε...

Ιεροτελεστία ο καφές και Ιεροφάντης ο Δύσπιστος..

εύγε!

11-12 ετών ήμουν, παιδί αμούστακο και έφτιαχνα στην χόβολη καφέδες..
είχαμε λέσχη τότε (μπιλιάρδα και ποδοσφαιράκια) και μετά σε κυλικείο υπηρεσίας κάποτε..

πόσα χρόνια πίσω με πάς..

καλό βράδυ :)

VAD είπε...

O ελληνικός καφές,φιλοσοφία ζωής,τι να λεμε τωρα...
Μια δική μου διαπίστωση,στο ηλεκτρικό ματι ψήνεται αργά και τον ευχαριστιέμαι,αλλά περί ορέξεως,όπως γουστάρει ο καθένας...

ΔΥΣΠΙΣΤΟΣ είπε...

@ Ελίτσα: Τα καφενεία που χρησιμοποιούν χόβολη, το γράφουν απ'έξω, σαν διαφήμιση.
Καλημέρα με καφεδάκι μυρωδάτο.
______________
@ Zeidoron: Το μεγάλο μυστικό δεν το έγραψα. Μου είπαν αν θέλω να κάνω μεγάλη ποσότητα, να βουτάω την μύτη του κουταλιού σε διάλυμα σόδας και να ανακατεύω. Φουσκώνει αμέσως!!
Οι μερακλήδες όμως το καταλαβαίνουν και ομολογώ δεν το έκανα ποτέ.
______________
@ Betty's: Έγραψα μόνο όσες ονομασίες ήρθαν στη μνήμη μου. Νομίζω ότι κάλυψα τις περισσότερες.
______________
@ Logia: Το πρωΐ ήρθε. Στην υγειά σου.
______________
@ Thalassenia: Αυτή την ώρα σας βλέπω κάπου στα Τέμπη. Βάζω το μπρικι στη φωτιά και σε μια ωρίτσα θα τον πίνουμε παρέα.
Καλή μέρα
______________
@ Ευρύνοος: Φίλε μου, κι εγώ πολλά χρόνια πίσω πήγα. Διακρίνω και κάποια "συναδελφική αλληλεγγύη"
Καλή μέρα να'χεις.
______________
@ VAD: Η τεχνική της χόβολης και του camping gas, είναι που ζεσταίνουν το μπρίκι και από πλάγια. Και εμείς έχουμε και ματάκι στην κουζίνα και ένα "διαβολάκι" για τις μετακινήσεις μας.
Ξέχασα να γράψω ότι "σετάκι" Ελληνικού καφέ μας ακολουθεί παντού, ακόμη και σε 5άστερα ξενοδοχεία.
Καλημέρα από την Πατρίδα.
________________

Alice World είπε...

Καλέ μου φίλε Σταύρο, νομίζω ότι μπορώ να αφήσω τα παρατσούκλια πλέον, μετά από αυτό το πολύ ενδιαφέρον άρθρο που μου τ'αφιέρωσες κιόλας.Σ'ευχαριστώ πολύ, με συγκίνησες!

Το έχω τυπώσει κιόλας και θα φυλακτεί στο αρχείο των συνταγών μου. Ελπίζω να μπορέσω να ανταποδώσω την χάρη εν καιρό.

Θα το πιούμε το καφεδάκι που θα πάει, κι αν βρεθείς ποτέ στο νησί υπόσχομαι να ανταποδώσω με το να βάλω μια θεία μου (ειδήμων) να σου πει το καφέ. :ο)))

ΔΥΣΠΙΣΤΟΣ είπε...

@ Alice World: Έχεις ένα καταπληκτικό τρόπο να ανασύρεις πράγματα από τις μνήμες του παρελθόντος, αγαπητή Αλίκη....
Πρώτα την παρασκευή του καφέ και τώρα την γιαγιά μου την Δήμητρα, που έλεγε τον καφέ και μου έφερνε πολύ γέλιο. Ήταν "από την Πόλιν,για...".
Θα βλεπει "δύο πρόσωπα που σε κατατρέχουν","μεγάλη πόρτα θα διαβείς", τίποτα "δαχτυλίδια","μεγάλη σταναχώρια".
Έχει όμως και ένα "κόλπο" για να βγεί το φλυτζάνι χαρούμενο.
Το φυλάγω όμως για την συνάντηση με την θεία σου.
Να'σαι καλά και οι καφέδες με μέτρο....

ΕΥΗ ΚΟΥΚ είπε...

Σταύρο, η ανάρτησή σου χρησιμότατη και τόσο κατατοπιστική!!!
Εγώ πέρα απο τις ονομασίες που δεν τις ήξερα όλες, ξέρω μόνο το κολπάκι με το ανεβοκατέβασμα του μπρικιού....
Καφές στην χόβολη, σπάνια να πιούμε εδώ!!
Καλή σου μέρα :)))

ΔΥΣΠΙΣΤΟΣ είπε...

Πριν μερικά χρόνια η κατανάλωση του Ελληνικού καφέ, παρουσίασε μια πτώση.
Τώρα όμως με τις χόβολες, τα παραδοσιακά μπρίκια και, φυσικά, με την διαφήμιση, ανέβηκε ξανά.
Αυτά μου τα είπε εδώ και 45 χρόνια ο Λουμίδης, που τον γνωρίζω από τους αγώνες αυτοκινήτων (ψευδ. Αστερίξ).
Αν ψάξεις, όλο και κάποια χόβολη θα υπάρχει κοντά σας. Αυξάνονται...
Όταν ξαναέρθετε εδώ θα σας συστήσω δυο καφενεία με άριστο παραδοσιακό καφέ.
Καλημέρα από την ομιχλώδη Θεσσαλονίκη.

ΔΥΣΠΙΣΤΟΣ είπε...

@ ΕΥΗ: Sorry!!! Tα χρόνια είναι 4-5.
Φταίει το πληκτρολόγιο. Έπαθε και αυτό Αλτσχάϊμερ...

Και λοιπόν;E allora? είπε...

απ΄τους αγαπημένους μου και δεν τον πετυχαίνω ποτέ μου!!!!

ωραία αναλυτική ανάρτηση...θα την κάνω share στο facebook αν δε σε πειράζει

καλό απόγευμα

ΔΥΣΠΙΣΤΟΣ είπε...

@ E allora?: Κάνε ότι θέλεις...
(τι είναι αυτό το share; Δεν ξέρω πως δουλεύει το facabook!!)

Και λοιπόν;E allora? είπε...

Πάνω αριστερά όπως βλέπεις την κεντρική σελίδα στο μπλογκ σου εχει Follow Share Report Abuse Next Blog

Αν πατήσεις το Share σου βγάζει την επιλογή να προτείνεις τη σελίδα κάπου αλλού όπως πχ στο facebook ή ακόμα να στείλεις email σε κάποιον το λινκ

kiki είπε...

Έχω πολύ καιρό που θέλω να γράψω για τον καφέ. Φυσικά όχι τέτοια διατριβή σαν εσένα! Κάποια στιγμή θα βρω χρόνο...

mutfakcini είπε...

Ο αριθμός των τουρκικών καφέ?)

Irene είπε...

πολυ κατατοπιστικο και λεπτομερες. μπραβο. καποια στιγμη θα συμπληρωσω τους τροπους καφε.
αλλα βρισκεται "ταμπης" που να φιαχνει μερακλιδικο καφε πια?????